czwartek, 20 czerwca 2013

Janicka & Wilczyk. Inne Miasto - w Zachęcie

Janicka&Wilczyk, Małe getto. Widok z Grzybowskiej 5 w kierunku południowo-zachodnim – 8 kwietnia 2011


Monumentalny projekt fotografowania i badania części Warszawy przez Elżbietę Janicką i Wojtka Wilczyka jutro (21 czerwca 2013) doczeka się pierwszej poważnej odsłony. Otwarcie wystawy o 19 w Zachęcie. Pierwszej odsłony, bo kiedyś zapewne będzie pełniejsza i długotrwała. Wystawa trwa do 28 lipca. Towarzyszy jej katalog. Publikacja podsumowująca kilkuletnią pracę ma się pojawić w przyszłym roku. 


W niedzielę 23 czerwca o 12.15 autorzy oprowadzą po wystawie w galerii. Od 14 do 17 odbędzie się spacer śladami projektu, po małym getcie: startujemy pod PKiN (wejście od Marszałkowskiej). Od przyszłego tygodnia będą też spotkania autorskie, warsztaty, jeszcze jeden spacer, spotkanie w języku angielskim i inne.Szczegóły są lub będą tutaj.

O przygotowaniach i realizacji projektu autorzy pisali na blogu zatytułowanym "Nowe miasto" (był to roboczy tytuł). 

„Inne Miasto” to projekt fotograficzny zrealizowany w konwencji dokumentalnej. Praca jest próbą wizualnego opisania terenu dawnego getta warszawskiego (1940–1943), utworzonego przez hitlerowskie Niemcy w sercu miasta, stolicy Polski. „Miejsce-po-getcie” (określenie Jacka Leociaka) rozciąga się między Pałacem Kultury i Nauki na południu, a centrum handlowym Arkadia na północy. Granice dawnego getta od wschodu to Nowe Miasto, Plac i Ogród Krasińskich, Plac Bankowy, tyły gmachu PAST-y. Od zachodu zaś – ulice Żelazna, Okopowa (Cmentarz Żydowski i Stare Powązki). Artyści fotografują ów obszar z dachów i wysokich pięter budynków przy użyciu wielkoformatowego aparatu na klisze cięte o rozmiarach 4 x 5 cala. Pracują od jesieni do wiosny, w dni bezsłoneczne, unikając rejestrowania światłocienia i roślinności, gdyż zaciera to rysunek szlaków komunikacyjnych i zmienia modelunek brył. Projekt realizowany jest w kolorze odbieranym jako bardziej realistyczny i neutralny niż fotografia czarno-biała.
Prezentowane obrazy odznaczają się jednorodnością formalną. Zawierają również części wspólne: te same fragmenty przestrzeni ukazane w innym wykroju i pod innym kątem, a także punkty orientacyjne, np. Pałac Kultury, kościół rzymskokatolicki na Nowolipkach, błękitny wieżowiec przy Placu Bankowym w miejscu wielkiej synagogi na Tłomackiem, sądy czy kościół ewangelicki w al. Solidarności, dawniej na Lesznie. Elementy te pozwalają widzowi zrekonstruować całokształt terytorium dokumentowanego przez artystów. Dopełnieniem zbioru fotografii jest mapa opracowana przez kartografa Pawła Weszpińskiego na potrzeby monumentalnej publikacji Barbary Engelking i Jacka Leociaka Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście. Siatka ulic współczesnej Warszawy została tu nałożona na szczegółowy plan nieistniejącego miasta, z zaznaczeniem nielicznych reliktów zabudowy getta.
„Inne Miasto” proponuje refleksję nad kolejnymi etapami powstawania powojennej Warszawy, nad koncepcjami architektury i urbanistyki, z których każda wyrasta z oceny przeszłości, będąc zarazem formą myślenia o teraźniejszym i przyszłym społeczeństwie: od egalitarnych wizji budownictwa społecznego po neoliberalną logikę maksymalizacji zysku bez poszanowania wcześniejszych założeń i kosztem spójności społecznej. Ukazane na fotografiach miejsca emblematyczne — niegdysiejszy szpital im. Bersohnów i Baumanów, synagoga Nożyków, dawne Nalewki, dawny Umschlagplatz i inne — osadzają „Inne Miasto” w historii żydowskiej Warszawy. Projekt Janickiej i Wilczyka jest bowiem także próbą bilansu tożsamości terytorium i świadomości wspólnoty, która ukonstytuowała się w miejscu zagłady Żydów. W tym sensie pozwala formułować on pytania o stosunek kultury i społeczeństwa powojennej Polski do katastrofy bez precedensu w historii cywilizacji. „Inne Miasto” stanowi unaocznienie faktu, że zagłada Żydów rozegrała się w centrum tkanki społecznej i kulturowej, lecz nie uzyskała dotychczas reprezentacji kulturowej o centralnej, paradygmatycznej randze.

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz