poniedziałek, 28 maja 2012

6 z 42 / Fotograf nieznany / Dywizjon 303


Fotograf nieznany, Dywizjon 303, Northolt, 1940
 Członkowie Dywizjonu 303, jednostki Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii. Arkady Fiedler na zlecenie gen. Władysława Sikorskiego dokumentował pierwszy okres działań bojowych Dywizjonu 303. W swojej książce opisał również losy jednej z najważniejszych kampanii powietrznych II wojny światowej: bitwy o Anglię. Bitwa toczona od 10 do 31 października 1940 roku położyła kres nieprzerwanemu od początku wojny pasmu zwycięstw hitlerowskich Niemiec. Zdjęcie wykonał nieznany fotograf, przypisywano je niesłusznie Arkademu Fiedlerowi./ fot. ze zbiorów Polish Institute & Sikorski Museum
Piloci Dywizjonu 303: od lewej  Ferić, Kent, Grzeszczak, Radomski, Zumbach, Łukuciewski, Henneberg, Rogowski, Szaposznikow /za: wikipedia/
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
Arkady Fiedler: Spośród wszystkich moich książek "Dywizjon 303" jest chyba utworem pisanym najbardziej na gorąco, pod bezpośrednim wrażeniem rozgrywających się w 1940 roku wypadków (...). /za wikipedią/. Jednostka lotnicza: 303 Dywizjon Myśliwski im. Tadeusza Kościuszki utworzony został 2 sierpnia 1940 roku. Funkcjonował do 25 kwietnia 1945 (ostatnie zadanie bojowe) (rozwiązany 11 grudnia 1946 roku).
 Arkady Fiedler, reporter napisał książkę o polskich lotnikach walczących o Anglię. Pierwsze wydanie ukazało się w 1942 roku. Po wojnie, trafiła do spisu lektur obowiązkowych dla klas szkoły podstawowej (6/7) / (współcześnie) gimnazjum. Stąd historię: powstanie, życie codzienne, sukcesy i ocenę – pozostawiam pamięci czytelników (lub ponownej lekturze książki). Skupimy się tutaj na samych zdjęciach.
Fotograf nieznany, piloci Dywizjonu 303 / źródło: Polish Institute and Sikorski Museum / wikipedia

Northolt to baza wojskowa RAF, w której powstał Dywizjon. Z tamtejszych lotnisk Dywizjon korzystał najczęściej. Tam także powstała fotografia. Jest ona mylnie przypisywana Arkademu Fiedlerowi, który pracując nad książką wykonał faktycznie wiele zdjęć.

Zdjęcie, które trafiło do akcji „Fotoikony w Polsce” zostało wykonane jeszcze w 1940 roku w bazie wojskowej RAF’u, prawdopodobnie w październiku. Zdjęcie przechowywane jest przez Instytut Polski i Muzeum Sikorskiego w Londynie. Znajduje się w kronice „Dywizjonu 303” pod datą 4 listopada 1940 roku. W okolicy tej daty ukazało się w brytyjskiej prasie. Fotografia mogła powstać dla Działu Filmowego Ministerstwa d/s Informacji i Dokumentacji, czyli mógł wykonać je wojskowy, którego nazwiska nie będziemy w stanie ustalić.
Arkady Fiedler (?), 126 Adolfów zestrzelonych przez Dywizjon 303 w Bitwie o Anglię, napis na Hurricane / źródło: Polish Institute and Sikorski Museum / wikipedia
 
Arkady Fiedler, Piloci Dywizjonu 303 / źródło: Muzeum-Pracownia Literacka Arkadego Fiedlera

okładka National Geographic z wykorzystaniem zdjęcia: Arkady Fiedler, Piloci Dywizjonu 303 / źródło: Muzeum-Pracownia Literacka Arkadego Fiedlera



Muzeum-Pracownia Literacka Arkadego Fiedlera w Puszczykowie pod Poznaniem prowadzi rodzina autora. Istnieje ono od 1974 roku (Arkady zmarł w 1985). W roku 1999 syn i wnuk pisarza przygotowali wystawę zdjęć Fiedlera: „Dywizjon 303”  to unikalna wystawa powstała z połączenia historycznych zdjęć Arkadego Fiedlera z okresu Bitwy o Anglię oraz zdjęć Marka i Marka Oliwiera Fiedlerów z podróży do Anglii w roku 2008 w poszukiwaniu śladów polskich lotników. Zapadające w pamięć obrazy podróżników trzech pokoleń. W roku 2009 na chwilę intensywnie promowano fotografie reportera – wystawa odwiedziła kilka polskich miast, zdjęcie Fiedlera umieszczono na okładce polskiego wydania National Geographic.

Fiedler pracował z lotnikami także od 1940. Fotografie różnią się formatem, w akcji mamy klatkę z małego obrazka, podczas gdy Fiedler pracował aparatem średnioformatowym. Co więcej, spadkobierca pisarza, pan Marek Fiedler nie odnalazł tej klatki w archiwum.
 Linki:
Polish Institute and Sikorski Museum
Dywizjon 303
O książce: „Dywizjon 303” Arkady Fiedler
Arkady Fiedler
Muzeum-Pracownia Literacka Arkadego Fiedlera i dojazd
Pełna informacja o wystawie "Dywizjon 303" / National Geographic

Bardzo dziękujemy panu Wojciechowi Deludze z Polish Institute and Sikorski Museum oraz panu Markowi Fiedlerowi za cenne informacje związane z fotografią.

4 komentarze:

  1. Zdjęcie nr 2, z samolotem stojącym na wprost obiektywu, na pewno nie zostało wykonane w 1940 r. Świadczy o tym widoczna na okapotowaniu silnika szachownica, której 303-ci w początkowym okresie nie stosował.
    Podobnie zdjęcie ostatnie, z pilotami i pieskiem. Samolot, przy którym stoją, to Spitfire Mk. II, które 303-ci otrzymał dopiero w litym 1941 r.

    OdpowiedzUsuń
  2. dzięki za precyzyjne informacje! tylko jedno z tych zdjęć - pierwsze - powstało w 1940, potem mowa o zdjęciach Fiedlera. to o czym piszesz, tym bardziej przekreśla szanse by Fiedler mógł wykonać to 'ikoniczne' zdjęcie. dziękuję!

    OdpowiedzUsuń
  3. Ten komentarz został usunięty przez autora.

    OdpowiedzUsuń
  4. Komentarz uzupełniony:
    Fotografia pierwsza od góry oraz trzecia od góry są zdjęciami autorstwa Jana Jokiela - przedwojennego pilota wojskowego, oficera wywiadu i jednocześnie fotografa hobbysty, będącego w 1940r. oficerem taktycznym oraz tłumaczem technicznym w 302 Dywizjonie RAF. Powyższe oraz inne swoje fotografie wojenne z tamtego okresu Jan Jokiel zawarł foto-albumie p.t. "Udział Polaków w Bitwie o Anglię" wydanym w latach 1968-1972 przez Wydawnictwo PAX.

    OdpowiedzUsuń