11 z 42 / Zdzisław Wdowiński / Budowa Pałacu Kultury i Nauki

Zdzisław Wdowiński, Budowa Pałacu Kultury i Nauki, Warszawa, 1953-54

Pałac Kultury i Nauki został zbudowany w latach 1952–1955 według projektu Lwa Rudniewa. Postawiono go na miejscu zniszczonego po wojnie Śródmieścia. Budynek, wzniesiony jako „dar narodu radzieckiego dla narodu polskiego”. /fot. dzięki uprzejmości Polskiej Agencji Prasowej & Narodowego Archiwum Cyfrowego

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - 

Zdzisław Wdowiński, Budowa Pałacu Kultury i Nauki / wersja lustrzana / źródło: wikipedia

Niemało kłopotu mieliśmy z odnalezieniem tego zdjęcia. Wykonał je fotoreporter Centralnej Agencji Fotograficznej Zdzisław Wdowiński. W Internecie często spotykamy jego odwróconą lustrzanie wersję. Wiadomo, Internetowi nie należy zbytnio ufać (bo czasem autorem jest Lew Rudniew...architekt budynku), jednak ten lustrzany kadr znaleźć można w wikipedii, na stronach Pałacu Kultury i w Muzeum Historii Polski. Co więcej prawa do tego zdjęcia mają dwie instytucje: Polska Agencja Prasowa oraz Narodowe Archiwum Cyfrowe. Jedni mają odbitkę, drudzy negatywy. Czyli właściwie jeszcze dobrze byłoby wyjasnić z negatywem w ręce, która wersja jest oryginalna.

Zdzisław Wdowiński, fotoreporter znany głównie ze zdjęć odbudowy stolicy. Jest autorem kilkunastu albumów i książek, m.in. „Kwiaty”, „Na łowy”, „Wśród puszcz i jezior”, „Mój pies”, „Polska w kolorach”, itp.

Grażyna Rutowska, Na trybunie honorowej od prawej stoją: wicepremier Mieczysław Jagielski, gen. Wojciech Jaruzelski, prezes Stanisław Gucwa. W tle Pałac Kultury, 1.05.1975 / źródło: NAC

Zbigniew Siemaszko, Uczestnicy pochodu w strojach ludowych podczas przemarszu Al. Jerozolimskimi (skrzyżowanie z ul. Marszałkowską). W tle widoczny Pałac Kultury i Nauki, wrzesień 1958 / źródło: NAC

Budowa Pałacu Kultury i Nauki to temat pewnie niejednej habilitacji i to od historii architektury i urbanistyki po politologię i historię najnowszą. Łatwo jednak grzebiąc w zdjęciach z tamtego czasu zauważyć jeden drobiazg. Stosunkowo niewiele jest zdjęć z samej budowy (tym trudniej nam zadatować to zdjęcie dokładnie, pewnie latem, ale chyba jednak 1953). Zdjęć niewiele w porównaniu z przygniatającą ilością fotografii z wykończonym pałacem, z widokiem całego placu Defilad i wreszcie z niezliczonej ilości imprez – marszy, pochodów, wieców itp., na 1 maja, na 22 lipca, święto młodzieży, itd. Najczęściej fotografowano pałac kultury od strony dzisiejszego hotelu Novotel, czyli od strony Ronda Dmowskiego, zbiegu ulicy Marszałkowskiej z Alejami Jerozolimskimi.

Zbigniew Siemaszko, Gmach od skrzyżowania ul. Świętokrzyskiej z ul. J. Marchlewskiego w stronę skrzyżowania Al. Jerozolimskich i ul. Marszałkowskiej. Widoczne Śródmieście w kierunku Wisły z lotu ptaka, 1955 / źródło: NAC

Zbigniew Siemaszko, Widok gmachu od strony ul. J. Marchlewskiego (dziś Jana Pawła II). Widoczne ul. Emilii Plater i ul. Marszałkowska, 1959-1963 / źródło: NAC 

Zbigniew Siemaszko, Pałac Kultury i Nauki oraz plac Defilad widoczne z dachu budynku przy ulicy Marszałkowskiej. Na ulicy Marszałkowskiej stoi tłum ludzi oglądających pochód młodzieży. Z prawej operator kamerą na statywie filmuje pochód, 31.07-14.08.1955 / źródło: NAC

Zbigniew Siemaszko, Gmach od strony ulicy Marszałkowskiej. Na pierwszym planie widoczne skrzyżowanie z Alejami Jerozolimskimi, 1955-56 / źródło: NAC

Dla przypomnienia kontekstu samej budowy, może zajrzymy do Polskiej Kroniki Filmowej, kilka kadrów z filmu „Rośnie Warszawa” z 1954 roku. Na deser fragment kroniki z 1992 roku, z okazji tym razem prima aprilis, czyli „Do zwrotu”.

stopklatki z filmu "Rośnie Warszawa" / źródło: Kronika RP

Więcej o pałacu: http://pl.wikipedia.org/wiki/Pa%C5%82ac_Kultury_i_Nauki

Oficjalna strona pałacu: http://www.pkin.pl/

Bardzo dziękuję Annie Brzezińskiej-Skarżyńskiej, Magdalenie Hartwig, Marcinowi Malickiemu i Bartłomiejowi Kuczyńskiemu za pomoc w poszukiwaniach.

O projekcie / Galeria 42 zdjęć + głosowanie